Profesyonel kelimesi sözlük anlamıyla ustalaşmış, uzmanlaşmış demektir. Buradaki sıfatlar zamanla kazanılacak yeteneklerin tarifi için kullanılır. Her ne kadar belgeler bir sıfatı anlatmak için verilse de öğretmenlik mesleği, (sadece) belgeler mesleği değildir. Bir meslekte uzmanlaşma, zaman içinde o mesleği belirli sevide yapabilecek duruma gelmeyle ilgilidir. Hem diğer mesleklerde hem öğretmenlikte bu süreç doğrusal değildir, kendi dinamikleri (hareket alanı/hareket kabiliyeti) vardır, ucu açıktır. O meslek yapıldığı sürece bileşenleri, paydaşları, icra şekli, meslek etiği ve meslek kültürü; ilerleyişini, işleyişini sürdürür. (Matematikteki ışın gibi bir noktadan çıkar sonsuza gider veya Aliya’nın: “Yeryüzünün öğretmeni olmak için gökyüzünün öğrencisi olmak lazım.“ sözü de aynı doğrultudadır. İki benzetme de öğretmenlik mesleğinin sonsuzla olan bağını görebiliyoruz. Burada, kuramsal, pratik, kalbi bir konumlandırmadan söz edilebilir.) İyi bir öğretmen kaç yılda yetişir ya da iyi bir öğretmenin heybesinde neler bulunur? Bu sorulara zamanla cevabını vermek basit bir cevap olacaktır. Zaman ilerledikçe, bazı tanımları, meslekleri sarsıp, esnetmeye, yeniden tanımlamaya çalışmıyor mu? Öğretmen de uzmanlığın, uzaktan eğitim öğretmenliğinin, öğretmen 2.0, öğretmen 4.0 ve bunun gibi yüzyılın eklentilerinin getirdiği öğretmenlik mesleği görev tanımının ne olduğunu kendine sormalıdır. Böyle bir görev tanımı var mı?

Ustalaşmaya yönelik yaklaşımlar; kitleye, ihtiyaçlara, teknolojiye, toplamda zamana; uyum ve dirençleriyle orantılı şekilde geçerliliklerini korurlar. Belgelendirme, belirli sürede, belirli yeteneklere uyum sağlayabilmeye yönelik yapılır. Ne öğretmenin ne eğitim ortamının ne de büyük paydaş öğrencinin istenilen düzeye ulaşmasında mutlak etkilidir. Uygulamaya yönelik eğitimler, yaklaşımlar bu konuda şanslıdır. Bütüncül bakış açıları; kitabi olanla, belgeli olanın ortamlara yansıması noktasında benzer eksikleri ortaya koyar. Ustalaşmak, ortamın kendisinde gerçekleşen, oryantasyonu alanda olan, ucu açık, hareket alanı geniş, bilişsel dinamiği olan bir süreçtir.

Ustalaşma, gelişime açık olmayı gerektirdiği kadar bazı dinamikleri sabitlemeyi de gerektirir. Özellikle pandemi döneminde geçer akçe olan Web 2.0 araçlarının getirdiği bilgi paylaşımı kolaylığını öğretim alanının mutlak dinamiği olarak görmek bu duruma örnek gösterilebilir. Medyanın, uzaktanın getirdiği avantajları; eğitimin, mesleğin kendisi olarak algılamak bize ne kazandırır?  Bu dönemde yaygınlaşmaya başlayan seminerler, kitap çalışmaları, faaliyetleri takip ettiğimiz zaman görüyoruz ki ortaya çıkan yeni yaklaşımlar, uygulamalar –özellikle öğrenciye ulaşma noktasında- istenileni vermiyor. Uzaktan olanla, yeni olanla, yapay olanla ustalaşmak arasında nasıl bir bağ, nasıl bir denge kurulabilir? Bu soru her türlü hengamenin içinde önceliğini ders anlatabilmeye bırakmış bir sorudur. Öğrenme kaybı değil öğrenci kaybının telafisi ardından sistemin diğer paydaşlarının hareketliliği ile alakalıdır. Görüldüğü gibi öğretmenlikte profesyonel olmak, usta olmak hareketli, sabit birçok dinamiği içinde barındırıyor.

İşlek ve esnek bir psikolojiye, Martin Seligman’ın adlandırmasıyla pozitif psikolojiye sahip olmak elbette ki mesleki ustalıkla örtüşebilir bir yaklaşımdır. Artıları ve eksileri ile mesleki gelişime katkı sağlayabilir. Kişilerin, kurumların iyi oluş hallerine etki edebilir. Bunun yanında ustalaşmada ayağı yere basan bir başka bağıntı ise ustalaşma ve niyet bağıntısıdır. Bu ikilide pozitif psikolojinin yerine ödev ahlakını, evrensel iyiyi, sosyalleşmeyi, kulluğu, meslek etiğini yerleştirebiliriz. Öyle ki ilerleme, hız; mutlak iyi oluş hali ustalaşmak için yeterli olmayacaktır.

                                                                                                                    Ömer ESKİ

Şehit Erhan Dural Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi

             Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni